منظور از حفاظت الکتریکی اقداماتی است که باید در تأسیسات الکتریکی مثل کلید هوایی اشنایدر به عمل آورد تا خطرات ناشی از جریان برق سبب صدمه زدن به شخص، دستگاه ها، مصرف کننده ها و سیم های حامل جریان برق نشود. برای جلوگیری از این نوع خطاها باید از انواع حفاظت الکتریکی استفاده کرد. در این مقاله انواع حفاظت الکتریکی را معرفی می کنیم و مهم ترین تجهیزات حفاظتی را بررسی می کنیم که سلامت انسان و دستگاه ها را تضمین می کنند و کاربرد زیادی دارند.
روش های حفاظت الکتریکی
به طور کلی انواع حفاظت الکتریکی شامل موارد زیر می شود:
حفاظت انسان در برابر برق گرفتگی
حفاظت مصرف کننده ها و تجهیزات الکتریکی
حفاظت سیم و کابل
روش های ایجاد حفاظت الکتریکی
برق گرفتگی غیر مستقیم و اتصال به بدنه تجهیزات الکتریکی که حفاظت آن از طریق سیستم ارت انجام می گیرد. برق گرفتگی مستقیم که حفاظت آن توسط کلیدهای حفاظت جان RCD و RCCB و کلید آشکار ساز جرقه AFFD انجام می شود.
حفاظت اضافه جریان و حفاظت در برابر اتصال کوتاه
جریان اضافه بار مدار: اضافه جریانی که علاوه بر جریان نامی در مدار برقرار شود و مدار آسیب نبیند.
جریان اتصال کوتاه : اضافه جریان ناشی از بروز اتصالی با امپدانس بسیار کم بین هادی های برق دار مانند هر یک از فازها یا نول با ارت
اشخاص و تجهیزات الکتریکی باید در برابر اثرات ناشی از هر اضافه جریان و اتصال کوتاهی محافظت شوند. از جمله روش های مورد استفاده در این راستا قطع خودکار تغذیه و یا محدود کردن حداکثر اضافه جریان است.
تجهیزات الکتریکی حفاظتی
همه اقلامی که برای تولید انتقال، توزیع و مصرف نیروی برق به کار می آید تجهیزات الکتریکی یا برقی نامیده می شود، مانند: ژنراتورها، ترانسفورماتورها، وسایل حفاظت مانند فیوزها، کلیدهای مینیاتوری، کلیدهای محافظ جان (RCD)، رله های کنترلی مانند رله ارت فالت، رله کنترل فاز و …، وسایل سیم کشی و دستگاه ها و وسایل مصرف کننده نیروی برق.
حفاظت تجهیزات و مصرف کننده های الکتریکی
حفاظت از تجهیزات و مصرف کننده های الکتریکی باید در برابر هرگونه خطای احتمالی هم چون اتصال کوتاه و اضافه جریان صورت پذیرد. به منظور حفاظت تجهیزات به طور معمول قبل از دستگاه و مصرف کننده، تجهیزاتی مانند فیوزها، رله های حرارتی، کلید محافظ موتوری و … در مدار قرار می دهند. در واقع جهت حفاظت تجهیزات و مصرف کننده ها در مقابل اضافه بار از رله های حرارتی و برای حفاظت در مقابل اتصال کوتاه از فیوزهای ذوب شونده یا مغناطیسی استفاده می کنند. هم چنین برای دستگاه ها و مصرف کننده های الکتریکی خانگی از کلیدهای مینیاتوری بهره گرفته می شود که از تجهیزات هم در برابر اضافه بار و هم در مقابل اتصال کوتاه محافظت می کنند. حفاظت اضافه جریان و اتصال کوتاه توسط بی متال، کلید حرارتی مغناطیسی، فیوز، کلید مینیاتوری، کلید اتوماتیک و کلید هوایی انجام می شود.
کلید هوایی چه تفاوتی با کلید اتوماتیک دارد و چطور از تجهیزات الکتریکی محافظت می کند؟
به طور کلی یک سیستم حفاظتی کلیه قسمت ها از جمله سیم زمین یا هادی حفاظتی (ارت)، هادی اتصال زمین، الکترود زمین، ترمینال اصلی اتصال زمین، تابلوهای توزیع، هادی های هم بندی اصلی و اضافی، تجهیزات و کلید اتوماتیک اشنایدر و … را شامل می شود.
هادی حفاظتی (ارت)
به طور مثال در یک ساختمان هادی حفاظتی یا ارت به منظور اتصال بدنه دستگاه های الکتریکی به زمین از طریق شینه یا ترمینال اتصال زمین حفاظتی در تابلو توزیع فرعی و هم چنین اتصال دو شینه ارت در تابلو توزیع فرعی و اصلی و سپس اتصال شینه ارت تابلو توزیع اصلی به ترمینال اصلی اتصال زمین، استفاده می شود.
